Τιμήθηκαν ἐπαξίως στήν Ἱερά καί Ἀποστολική Μητρόπολη Πατρῶν, τρεῖς Ἀρχιερεῖς, οἱ ὁποῖοι ἀγωνίστηκαν γιά τήν Ὀρθόδοξο ἡμῶν πίστιν καί τήν ἐλευθερίαν τῆς πατρίδος μας.
Οἱ δύο ἐξ’ αὐτῶν ἐτελειώθησαν μέσα άπό φρικτά μαρτύρια καί ὁ τρίτος ἐξεπατρίσθη καί ἂφησε τήν τελευταία του πνοή ἐξόριστος, στήν Ρωσία.
Πρόκειται γιά τούς Ἀρχιερεῖς Παλαιῶν Πατρῶν.
(Παλαιαί Πάτραι, εἶναι ἡ Πάτρα, ἡ ὁποία ἐλέγετο τότε ἒτσι κατ’ ἀντιδιαστολήν μέ τάς Νέας Πάτρας, ὃπως ὀνομάζετο τότε ἡ Ὑπάτη)
- Νεόφυτον. Ἠγήθη ἐπαναστατικοῦ κινήματος ἐναντίον τῶν Τούρκων, λίγα χρόνια μετά τήν ἃλωση τῆς Κωνσταντινουπόλεως, τό ἒτος δηλ. 1466. Μετά τήν ἡρωϊκή ἐξέγερση καί ἀντίσταση ἐναντίον τῶν κατακτητῶν, οἱ βάρβαροι συνέλαβαν τόν Μητροπολίτη ὁ ὁποῖος παρέδωσε τό πνεῦμα του διά τοῦ μαρτυρίου τοῦ ἀνασκολοπισμοῦ. (σουβλίσματος)
- Γερμανόν τόν Α’. Ἐπαναστάτησε ἐναντίον τῶν Τούρκων τό ἒτος 1571, μετά τήν νικηφόρα Ναυμαχία τῆς Ναυπάκτου καί κατετρόπωσε μέ τούς Ἓλληνες πολεμιστές, βοηθούμένος ὑπό τῶν Ἑνετῶν, τούς Τούρκους τῶν Πατρῶν. Ὃμως τό ἐπόμενον ἒτος 1572, ἐπέστρεψαν οἱ Τοῦρκοι, κατέλαβαν τήν πόλη, συνέλαβαν τόν Μητροπολίτη Γερμανό καί τόν ἐκομμάτιασαν μαζί μέ τόν ἀνηψιό καί συνεργάτη του Σοφιανό. Τά κομμάτια τοῦ Δεσπότη τά πέταξαν στήν πυρά, ὣστε οὐδέ ἲχνος λειψάνων του νά εὑρεθῇ.
- Παρθένιον τόν Ε’, ὁ ὁποῖος ἠγήθη ἐπαναστατικοῦ κινήματος ἐναντίον τῶν Τούρκων τό ἒτος 1770, κατά τά λεγόμενα Ὀρλωφικά. Ὡς γνωστόν τό ἐπαναστατικόν ἐκεῖνο κίνημα τῶν Ἑλλήνων ἀπέτυχε. Οἱ Ἓλληνες ἒμειναν ἀβοήθητοι καί ἡ Ἐπανάσταση ἐπνίγη στό αἷμα.
Ὁ Μητροπολίτης ἐξετοπίσθη καί ἀπέθανε ἐξόριστος στή Ρωσία τό 1786, ἀγωνιζόμενος ἀπό ἐκεῖ, μέ ὃλες του τίς δυνάμεις, γιά τήν ἐλευθερία τῆς Πατρίδος.
Αὐτούς τούς, ἐν πολλοίς, ἀγνώστους Ἀρχιερεῖς ἐτίμησε ἡ Ἱερά Μητρόπολις Πατρῶν, μέ τήν Θεία Λειτουργία καί τό πάνδημο μνημόσυνο στόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Ἀνδρέου καί ἐν συνεχείᾳ μέ τήν τελετή τῶν ἀποκαλυπτηρίων τῶν προτομῶν τους, οἱ ὁποῖες ἐστήθησαν στόν αὒλειο χῶρο τοῦ Ναοῦ τοῦ Πολιούχου τῶν Πατρῶν.
Τῆς Θείας Λειτουργίας καί τῶν λοιπῶν τελετῶν, προέστη ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Πατρῶν κ.κ. Χρυσόστομος, συλλειτουργούντων τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Κανάγκας κ. Θεοδοσίου καί τοῦ Θεοφιλεστάτου Ἐπισκόπου Κερνίτσης κ. Χρυσάνθου, παρουσίᾳ καί συμμετοχῇ τῶν πολιτικῶν, στρατιωτικῶν, ἀστυνομικῶν Ἀρχῶν, ἐκπροσώπων φορέων καί συλλόγων καί μέ τήν συμμετοχή πλήθους πιστῶν.
Στήν γεμάτη παλμό καί συγκίνηση ὁμιλία του, ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Πατρῶν κ.κ. Χρυσόστομος, ἀνεφέρθη στή ζωή, στούς ἀγῶνες καί στά μαρτύρια τῶ ὡς εἲρηται Ἀρχιερέων, στήν ἀνάγκη τῆς ἐν ἐυγνωμοσύνῃ καί εὐχαριστίᾳ ἀποδόσεως τιμῆς πρός αὐτούς ἀπό τόν Πατραϊκό Λαό, ὡς καί στήν ἐπιτακτική ἀνάγκη νά κρατήσωμε ζωντανή τήν αἱματοβαμμένη καί αἱματογραμμένη παρακαταθήκη πού μᾶς ἂφησαν, ὣστε νά συνεχίσωμε ἓως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος, νά ζοῦμε ἐλεύθεροι, στήν ἐλεύθερη Ὀρθόδοξη Πατρίδα μας, τήν Ἑλλάδα.
Ἐπίσης, ἀνεφέρθη στή μεγίστη καί ἀδιαμφισβήτητη προσφορά καί τίς θυσίες τῆς Ἐκκλησίας γιά τήν Πίστη καί τό Γένος καί στήν ἑνότητα πού εἶχαν οἱ Ἓλληνες κάτω ἀπό τό λάβαρο τῆς Ἐκκλησίας καί τή σημαία τοῦ Σταυροῦ γιά νά ἀποτινάξουν τόν τουρκικό ζυγό.
Μέ ἰδιαίτερη συγκίνηση ἀνεφέρθη ὁ Σεβασμιώτατος, στήν συμμετοχή τῶν νέων τῆς Πάτρας, οἱ ὁποῖοι δίδουν δυναμικά τό «παρών» στούς ἑορτασμούς γιά τά 200 χρόνια ἀπό τήν ἐπανάσταση τοῦ 1821 καί ἐπήνεσε τούς νέους καί τίς νέες ἀπό τόν Σύλλογο «Μωραΐτες ἐν χορῷ», πού πλαισίωσαν τόν ἑορτασμό γιά τήν τιμή τῶν ἐθνομαρτύρων Ἀρχιερέων.
Μετά τήν Θεία Λειτουργία καί τό ἐντός τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ μνημόσυνο, ἃπαντες μετέβησαν στόν, πρό τῶν προτομῶν τῶν τριῶν Ἀρχιερέων χῶρο, ὃπου ἀνεπέμφθη δέησις ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν ψυχῶν των, ἒγιναν τά Ἀποκαλυπτήρια τῶν προτομῶν τους, κατετέθησαν στέφανοι καί ἐψάλη ὁ Ἐθνικός Ὓμνος.
